Kwartierstaat Stam-den Draak

Petronella Stam, Nel, is op 21 september 1925 in de Struyckstraat 16 in Vlaardingen geboren als dochter van Frederik Stam en Henderina den Draak. Na Leo en Fie was Nel het derde kind in het gezin dat uiteindelijk 9 kinderen zou hebben. Het jonge gezin had het niet breed in de crisistijd; het inkomen bestond uit steun en soms een bijdrage van de diaconie. Vader Freek deed er alles aan om bij te verdienen met klussen zoals behangen, een grote krantenwijk van “De Rotterdammer” en zijn petroleumhandeltje. Hierbij was de hulp van de kinderen onmisbaar voor Freek.

Moeder Hendrien lukte het altijd weer om iedereen er netjes en schoon uit te laten zien. De kinderen kregen veel kleren, maar nooit iets nieuws! Ook wist moeder het steeds gezellig te houden, niets was haar teveel. Vriendjes en vriendinnetjes waren altijd welkom en er kwamen geregeld mensen over de vloer.

De kinderen Stam gingen naar de kleuterschool in de Prins Hendrikstraat. Dat was een heel eind lopen maar moeders jongste zus Nel was daar het hoofd. De lagere school was naast de kleuterschool, in de Stationsstraat.
Voor tante Nel liep het schoolleven anders dan voor haar broers en zussen. Dat kwam omdat ome Wim en tante Bregje den Draak lang kinderloos bleven en ze een van de kinderen van Freek en Hendrien in huis wilden nemen. Eerst was dat Jannie maar zij krijste om naar mamma terug te gaan en zo kwam Nel aan de Schiedamseweg te wonen. Nel heeft er schijnbaar geen probleem van gemaakt. Tante Breg raakte toch zwanger en toen Nel 6 jaar was ging ze weer terug naar haar eigen ouders, die inmiddels aan de Westhavenkade woonden. Nel bleef nog wel een buitenbeentje omdat ze in de Emmastraat naar school bleef gaan.

Toen de oorlog uitbrak was Nel 14 jaar. Ze werkte als dienstmeisje bij de familie Schoonfeld, later bij het gezin Bachus, 5 ½ dag per week! 's Avonds ging ze naar de Handelsavondschool maar dat lag Nel niet zo erg. In deze tijd hielp ze ook haar moeder als werkster in de school van haar zus en deed ze vrijwilligerswerk zoals het rondbrengen van “De Goede Tijding” en de wekelijkse rondgang voor stichting GEOS, “Gereformeerde Evangelisatie Onder Schippers”.

In augustus 1943 ging Nel naar de “Dr. Mr. Willem van den Bergh” stichting in Ermelo om het verpleegstersvak te leren. Leo bracht haar weg, samen met een grote hutkoffer. Door inbeslagname van gebouwen door de bezetter waren de paviljoens in Ermelo overvol. Waar mogelijk waren patiënten naar huis gestuurd dus bleven de zware gevallen over. Het werk was zwaar, de dagen lang en 's avonds was het tijd om te leren. Maar Nel had het er naar haar zin met haar collega's.
In 1944 raakte Nel besmet met TBC en moest ze 3 maanden in bed blijven. Dit was in de periode dat Janny, Rina, Fred en Wim hun tocht naar Hardenberg en Brucht maakten. Martin en Dico waren toen met dysenterie opgenomen in het ziekenhuis in Schiedam. Het gezin Stam was toen heel erg verdeeld!

Na de TBC was Nel te snel weer aan het werk gegaan waardoor ze na de bevrijding alsnog in Noordwijk moest revalideren. Bij elkaar is ze daar 2 en een half jaar mee bezig geweest. Dit was vervolgens een belemmering bij sollicitaties als leerling verpleegkundige. Nel had de moed al bijna opgegeven toen ze toch nog aangenomen werd in het Vlaardingse ziekenhuis, op de kinderafdeling. Na drie jaar hard werken en studeren had ze haar verpleegstersdiploma en kruisje in haar handen. Na 6 maanden op de kraamafdeling had Nel ook haar ooievaartje binnen. Voor haar laatste opleiding ging ze naar de Wijkschool, een dagopleiding in Rotterdam. Ze kon dit van thuis uit doen en fietste bijna een jaar lang na “Eudokia” aan de Bergweg. Haar stage liep ze in Rotterdam zelf en op Texel, waar Rina & Piet woonden.

In augustus 1954 ging Nel als wijkverpleegkundige aan het werk in Den Bommel, dat toen nog bijkwam van de watersnood het jaar daarvoor. Na een jaar ingewoond te hebben bij een weduwe werd er een nieuw “Groene Kruis” gebouw opgeleverd en daarbij hoorde een mooi nieuw huis voor Nel, helemaal voor haar alleen. Dat was een nieuwe ervaring! Met de mensen om haar heen beleefde Nel er een fijne tijd. Toen ze in 2018 nog een keer op stap ging met de wensambulance was den Bommel haar eerste bestemming.

Eind 1958 trouwde Nel met Deddo Gerringa en moest ze stoppen bij het Groene kruis. Ze hebben een jaar in Rotterdam gewoond en in augustus 1959 zijn ze naar Oldebroek vertrokken om aan de Zuiderzeestraatweg 152 een rusthuis voor invalide bejaarden te beginnen. Wederom zorgde Nel voor mensen die veel zorg nodig hadden. Haar huwelijk met Deddo hield geen stand. In 1961 kreeg Nel hulp van Tijmen Fikse, ook wel Tiemen genoemd. Tiemen had zijn eigen boerderij met 5 koeien maar woonde daar hij alleen. Het huishoudelijke werk en de verzorging gingen hem goed af. In 1964 trouwden Nel en Tiemen en nog in datzelfde jaar werd Henny geboren. Zij is vernoemd naar oma en opa Stam.
Vier jaar later, in 1968, is hun zoon Evert geboren. Evert had helaas een hartafwijking en had veel medische zorg en operaties nodig in het verre Groningen.

In 1971 sloot het rusthuis. Er was een groot nieuw tehuis in de buurt gekomen en strengere eisen van de overheid maakten het kleinschalige verzorgen onmogelijk.
Op 31 juli 1977 kwam Tiemen te overlijden als gevolg van kanker.
In 1979 verhuisde het Nel, Henny en Evert naar de Beeklaan 22, waar Nel tot voor kort heeft gewoond.
Op 18 februari 1981 is Evert overleden aan zijn hartkwaal.
Op 8 december 2012 is onverwacht Marcel overleden, de man van Henny.

Ik heb tante Nel leren kennen op de familieweekenden van de Stammen. Een gelegenheid waar de gezelligheid van oma en het gezin Stam nog voortleeft. Als wij tante Nel thuis opzochten sprak ze vaak over de geschiedenis van de familie, die ze zelf nauwgezet bijhield. Haar eigen verhaal heeft ze ook op schrift gezet, ik heb u de beknopte versie gegeven.

Haar levensreis is “gegaan over bergen en dalen”, zo staat er op de rouwkaart en blijk uit haar verhaal. Maar als een echte Stam hield ze vol en maakte er altijd het beste van, zonder een woord van beklag en vol dankbaarheid voor wat ze heeft gekregen. Als verpleegster ging ze velen familieleden Stam voor in de verzorging. Dat we allen de goede herinneringen aan Nel mogen koesteren en ons gesterkt mogen weten door haar voorbeeld.

Theo van Rijn